Geçmiş araştırmalar, probiyotiklerin sadece bağırsak sağlığı değil, genel sağlık üzerinde de olumlu etkiler yaratabileceğini gösteriyor. Yeni bir çalışma ise, probiyotiklerin olumsuz duyguları azaltabileceğini ve kişinin günlük ruh halini iyileştirmeye yardımcı olabileceğini ortaya koyuyor.

Probiyotikler ve Zihinsel Sağlık İlişkisi

Son yıllarda probiyotikler ve sağlık üzerindeki potansiyel etkileri hakkında birçok araştırma yapıldı. Probiyotikler — yani bağırsak mikrobiyomunda yaşayan “iyi” bakteriler — sadece sindirim sistemini desteklemekle kalmaz; bağışıklık sistemini güçlendirebilir, iltihaplanmayı azaltabilir ve atopik dermatit, osteoporoz, obezite, diş eti hastalıkları gibi birçok duruma karşı koruma sağlayabilir.

Ayrıca, bazı araştırmalar probiyotiklerin depresyon ve anksiyete gibi zihinsel sağlık sorunlarına karşı da faydalı olabileceğini gösterdi.

Yeni yayımlanan bir araştırma, bu alandaki bilgi birikimini daha da genişletiyor. Mental Health Research dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, probiyotikler olumsuz duyguları azaltmada ve kişinin günlük ruh halini iyileştirmede etkili olabilir.

Probiyotikler Ruh Halini Nasıl Etkiler?

Araştırmaya, son üç ayda probiyotik veya antibiyotik kullanmamış ve herhangi bir psikiyatrik tanısı bulunmayan 88 katılımcı dahil edildi. Katılımcılar rastgele iki gruba ayrıldı: biri probiyotik takviyesi aldı, diğeri ise plasebo (etkisiz madde). Her iki grup da 4 hafta boyunca gözlemlendi.

Katılımcılar araştırmanın başında ve sonunda; stres, endişe, depresyon ve duygusal farkındalık gibi psikolojik durumlarını ölçen anketleri doldurdu. Ayrıca her gün ruh hallerini raporladılar.

Araştırmanın ortak yürütücülerinden, Leiden Üniversitesi Klinik Psikoloji Birimi’nden Dr. Katerina Johnson, "Probiyotikler hakkında pek çok kişi bilgi sahibi olsa da, bu bakterilerin vücudumuz üzerindeki etkileri hâlâ tam olarak anlaşılmış değil," dedi.

Dr. Johnson, probiyotiklerin vagus siniri (bağırsak ile beyin arasındaki bağlantıyı sağlayan ana sinir), bağışıklık sistemi ve hormonlar aracılığıyla ruh halini etkileyebileceğini belirtti.

Probiyotikler Günlük Negatif Ruh Halini Azaltıyor

Araştırma sonucunda, günlük ruh hali takibi verilerine göre probiyotik alan katılımcıların olumsuz duygularında belirgin bir azalma gözlendi. Ancak standart psikolojik testlerde bu etki net olarak tespit edilemedi.

Dr. Johnson bu durumu şöyle açıkladı: “Kişilerin günlük nasıl hissettiklerini izlemek, ruh hali değişikliklerini daha hassas bir şekilde yakalamamıza olanak tanıyor. Oysa anketler daha genel ve sınırlı bir perspektife sahip.”

Antidepresanlarla Benzer Etki Süresi

Araştırma, probiyotiklerin etkisinin yaklaşık iki hafta sonra başladığını ortaya koydu — bu da antidepresanların etki süresiyle benzer. Johnson, bu durumun her iki yöntemle de ortak sinyal yolları (örneğin vagus siniri) kullanılarak ruh halinin etkilenebileceğini gösterdiğini söyledi.

Bağırsak-Beyin Bağlantısına Yeni Bir Bakış

Çalışmaya dahil olmayan bir diğer uzman, psikiyatrist Dr. Nathan Caroll, bu araştırmayı heyecan verici olarak nitelendirdi. Dr. Caroll, “Bağırsak-beyin bağlantısı uzun süredir biliniyor, ancak bu bağlantıya dair yeni bilgiler sürekli ortaya çıkıyor,” dedi.

Ayrıca bağırsakta omurilikten beş kat fazla nöron bulunduğuna dikkat çekerek, bu sinir sisteminin ruh hali üzerinde ciddi etkiler yaratabileceğini ifade etti.

Caroll’a göre, probiyotikler güvenli ve tolere edilebilir olduğundan, yaşam tarzı odaklı psikiyatrik yaklaşımlarda destekleyici bir rol üstlenebilir. Ancak herhangi bir takviye başlamadan önce mutlaka doktorla görüşülmesi gerektiğini vurguladı.

Hangi Probiyotiği Seçmeli?

Beslenme uzmanı Monique Richard, probiyotik seçerken etiketlerin dikkatle okunması gerektiğini belirtiyor. “Yüksek bakteri sayısı her zaman daha iyi anlamına gelmez. Aşırı ve uyumsuz bakteri türleri, şişkinlik, gaz veya ishal gibi sorunlara yol açabilir,” uyarısında bulundu.

Richard, herkesin bağırsak florasının farklı olduğunu ve bu nedenle kişiye özel öneriler alınması gerektiğini vurguladı. Ayrıca, fermente gıdaların doğal bir probiyotik kaynağı olduğunu, kimchi, kefir, lahana turşusu, miso ve kombucha gibi besinlerin faydalı olabileceğini belirtti.

Beslenmenin genel ruh hali üzerinde büyük rol oynadığını da ekleyen Richard, serotonin, dopamin, melatonin gibi nörotransmitterlerin üretiminde yeterli protein, karbonhidrat, yağ ve lif alımının önemine dikkat çekti.

Ruh Hali İçin Bağırsakları da Besleyin

Yeni araştırmalar, zihinsel sağlığın yalnızca beyinde değil, aynı zamanda bağırsaklarda da başladığını gösteriyor. Dr. Johnson’un sözleriyle: “Ruh halini iyileştirmek, probiyotiklerle mümkün olabilir. Ama bu konuda hâlâ öğreneceğimiz çok şey var.”

Beslenme, uyku, su tüketimi ve fiziksel aktivite gibi temel alışkanlıklarla birlikte, probiyotiklerin destekleyici bir rol oynaması mümkün görünüyor. Unutmayın, “İyi hissetmek için önce iyi beslenmek gerekir.”