Ev, araba, bitcoin, altın, gümüş… Türkiye’de yatırım denince akla gelen başlıklar neredeyse hiç değişmiyor. Ancak tüm bu tartışmalar yapılırken, doğrudan sağlığımızı ve geleceğimizi ilgilendiren bir alan çoğu zaman gözden kaçıyor: hayvansal protein üretimi.

Bu yazı, Sağlık Gerçekleri yazı dizisi içinde; hayvansal protein açığını yalnızca bir beslenme sorunu olarak değil, stratejik bir üretim ve yatırım meselesi olarak ele alıyor. Yazının çerçevesi, halk sağlığı açısından Türkiye Sağlık Vakfı Başkanı Dr. Murat Balaban (Ph.D)’ın değerlendirmeleriyle sunuluyor.

Herkes Ev ve Bitcoin Konuşurken, Sofranın Asıl Sorusu Unutuluyor!

Hayvansal Protein Açığı Neden Önemli?

Dr. Murat Balaban (Ph.D)’a göre hayvansal protein meselesi, çoğu zaman geç fark edilen ama etkisi uzun yıllara yayılan bir halk sağlığı başlığı:

“Hayvansal protein eksikliği, sadece bugünkü beslenme tercihleriyle ilgili değildir. Çocukluk döneminde alınamayan yeterli protein, ileri yaşlarda kas kaybı, bağışıklık zayıflığı ve kırılganlık olarak karşımıza çıkar.”

Hayvansal protein; kas dokusu, bağışıklık sistemi, hormon üretimi ve çocukların sağlıklı büyümesi için vazgeçilmezdir. Dünya Sağlık Örgütü ve birçok uluslararası beslenme otoritesi, günlük protein ihtiyacının belirli bir kısmının hayvansal kaynaklardan karşılanmasını önerir.

Türkiye’de ise:

• Kırmızı et ve süt ürünlerine erişim giderek zorlaşıyor,

• Gelir düzeyi düştükçe hayvansal protein tüketimi azalıyor,

• Bu durum uzun vadede obezite, kas kaybı, bağışıklık sorunları ve gelişim geriliği gibi sağlık problemlerine zemin hazırlıyor.

Bu nedenle konu yalnızca mutfakta değil; tarım, hayvancılık ve yatırım politikalarında başlıyor.

Altın, Gümüş, Faiz ya da Bitcoin mi? Yoksa Bir Hayvana Ortak Olmak mı?

Yatırım Tercihleri Üretimi Nasıl Etkiliyor?

Dr. Murat Balaban bu noktada yatırım alışkanlıklarının sağlıkla doğrudan ilişkili olduğuna dikkat çekiyor:

“Bir ülkede sermaye nereye giderse, üretim orada güçlenir. Gıdaya ve hayvancılığa gitmeyen sermaye, uzun vadede toplum sağlığı üzerinde ciddi bir baskı oluşturur.”

Türkiye’de birikimi olan bireylerin önemli bir bölümü yatırımı;

• Konut,

• Araç,

• Döviz veya kripto varlıklar

üzerinden değerlendiriyor. Bu alanlar bireysel serveti koruyabilir; ancak yeni bir üretim kapasitesi oluşturmaz.

Hayvancılık ise tam tersine:

• Canlı üretim yaratır,

• Kırsal ekonomiyi destekler,

• Gıda arz güvenliğine katkı sağlar,

• Toplum sağlığını doğrudan etkiler.

Bu noktada dünyadaki alternatif modeller dikkat çekiyor.

Yurt Dışında Hayvancılığa Nasıl Yatırım Yapılıyor?

Amerika Birleşik Devletleri: Mikro Yatırım ve Hayvan Bazlı Modeller

ABD’de bireyler, büyük çiftliklere gitmeden;

• Bir büyükbaş ya da küçükbaş hayvana,

• Bir sürünün belirli bir yüzdesine

mikro yatırımcı olarak ortak olabiliyor. Hayvanın bakımı, beslenmesi ve veterinerlik süreçleri profesyonel üreticiler tarafından yürütülüyor. Yatırımcı ise süreci dijital platformlardan takip ediyor.

Hollanda ve Almanya: Kooperatif ve Sözleşmeli Üretim

Avrupa’da özellikle Hollanda ve Almanya’da;

• Hayvancılık kooperatifleri,

• Sözleşmeli üretim modelleri

yaygın. Yatırımcı, doğrudan hayvan sahibi olmadan üretim sürecine finansman sağlıyor. Karşılığında ürün payı ya da sabit getiri elde ediliyor.

Yeni Zelanda: Hayvancılığı Ulusal Strateji Olarak Görmek

Yeni Zelanda, hayvansal protein üretimini yalnızca tarımsal değil, ulusal bir strateji olarak ele alıyor. Şeffaflık, izlenebilirlik ve hayvan refahı standartları, yatırımcı güveninin temelini oluşturuyor.

Bu ülkelerde ortak nokta net: hayvancılık, uzun vadeli ve korunması gereken bir üretim alanı olarak görülüyor.

Türkiye İçin Ne Anlama Geliyor?

Türkiye’de de benzer bir potansiyel var. Ancak bunun için:

• Etik üretim standartlarının netleşmesi,

• Profesyonel üreticinin finansmana erişiminin kolaylaşması,

• Hayvancılığa yatırım yapmak isteyen ama bilgisi olmayan bireyler için güvenli modellerin oluşturulması gerekiyor.

Türkiye Sağlık Vakfı’nın üzerinde çalıştığı çatı platform yaklaşımı tam olarak bu ihtiyaca cevap vermeyi amaçlıyor.

Sağlık Açısından Bakıldığında

Dr. Balaban,

“Sağlık sistemleri yalnızca hastalıkları tedavi ederek sürdürülemez. Sağlıklı gıdaya erişimi artırmadan, özellikle hayvansal protein üretimini güçlendirmeden toplum sağlığını korumak mümkün değildir. Hayvancılık yatırımı, klasik anlamda bir tarım politikası değil; koruyucu sağlık yaklaşımının önemli bir parçasıdır" vurgusu yapıyor.

Hayvansal protein üretiminin güçlenmesi;

• Çocuklarda sağlıklı büyümeyi,

• Yaşlılarda kas ve kemik kaybının azalmasını,

• Bağışıklık sisteminin güçlenmesini

doğrudan etkiliyor. Bu da uzun vadede sağlık sisteminin yükünü hafifleten bir faktör olarak öne çıkıyor.

Bu nedenle hayvancılığa yapılan yatırım;

• Sadece ekonomik değil,

• Aynı zamanda koruyucu sağlık yatırımı niteliği taşıyor.

Yatırımı Yeniden Düşünmenin Zamanı

Ev, araba ya da dijital varlıklar gündemde olmaya devam edecek. Ancak sofraya gelen gıdanın, özellikle de hayvansal proteinin, kendiliğinden oluşmadığını artık daha açık görmek gerekiyor.

Hayvansal protein açığı; yatırım, üretim ve sağlık başlıklarının kesiştiği bir alan. Bu alanı görmezden gelmek yerine, dünyadaki örneklerde olduğu gibi şeffaf, etik ve katılımcı modellerle ele almak mümkün.

Belki de asıl soru şu:

Yatırım Tercihlerimiz Sağlığımızı Belirliyor mu?

Bu yazı, Türkiye Sağlık Vakfı “Sağlık Gerçekleri” kitabının bir bölümü kapsamında Dr. Murat Balaban (Ph.D) tarafından hazırlanmıştır.
Kitap, okuyuculara sağlık alanına global bakış açısı sunmayı amaçlamaktadır.