Bağışıklık sisteminiz karmaşık bir hücre, doku ve organ ağıdır. Birlikte vücudun enfeksiyonlarla ve diğer hastalıklarla savaşmasına yardımcı olurlar.
Bakteri veya virüs gibi mikroplar vücudunuzu istila ettiğinde saldırır ve çoğalırlar. Buna enfeksiyon denir. Enfeksiyon hastalığa neden olur. Bağışıklık sisteminiz mikroplarla savaşarak sizi hastalıktan korur.
Bağışıklık sisteminin birçok farklı bölümü vardır.
Cildiniz, mikropların vücuda girmesini önlemeye yardımcı olabilir.
Bazı organların ve vücut boşluklarının nemli, iç astarı olan mukoza zarları. Mikropları yakalayıp savaşabilen mukus ve diğer maddeleri yaparlar.
Mikroplarla savaşan beyaz kan hücreleri
Timus, dalak, bademcikler, lenf düğümleri, lenf damarları ve kemik iliği gibi lenf sisteminin organları ve dokuları. Beyaz kan hücrelerini üretir, depolar ve taşırlar.
Bağışıklık sistemi nasıl çalışır?
Bağışıklık sisteminiz vücudunuzu zararlı veya yabancı gördüğü maddelere karşı korur. Bu maddelere antijen denir. Bakteri ve virüs gibi mikroplar olabilirler. Kimyasallar veya toksinler olabilirler. Kanser veya güneş yanığı gibi şeylerden zarar görmüş hücreler de olabilirler.
Bağışıklık sisteminiz bir antijeni tanıdığında ona saldırır. Buna bağışıklık tepkisi denir. Bu cevabın bir kısmı antikor yapmaktır. Antikorlar, antijenlere saldırmak, zayıflatmak ve yok etmek için çalışan proteinlerdir. Vücudunuz ayrıca antijenle savaşmak için başka hücreler de yapar.
Daha sonra bağışıklık sisteminiz antijeni hatırlar. Antijeni tekrar görürse, onu tanıyabilir. Doğru antikorları hızla gönderir, bu nedenle çoğu durumda hastalanmazsınız. Belirli bir hastalığa karşı bu korumaya bağışıklık denir.
Bağışıklık türleri nelerdir?
Doğuştan gelen bağışıklık, birlikte doğduğunuz korumadır. Vücudunuzun ilk savunma hattıdır. Deri ve mukoza zarları gibi bariyerleri içerir. Zararlı maddelerin vücuda girmesini engeller. Ayrıca yabancı maddelere saldırabilen bazı hücreler ve kimyasallar da içerir.
Uyarlanabilir bağışıklık olarak da adlandırılan aktif bağışıklık, yabancı bir maddeyle enfekte olduğunuzda veya ona karşı aşılandığınızda gelişir. Aktif bağışıklık genellikle uzun sürelidir. Birçok hastalık için tüm hayatınız boyunca sürebilir.
Pasif bağışıklık, bir hastalığa karşı antikorları kendi bağışıklık sisteminizden yapmak yerine aldığınızda ortaya çıkar. Örneğin, yeni doğan bebeklerin annelerinden antikorları vardır. İnsanlar ayrıca antikor içeren kan ürünleri yoluyla da pasif bağışıklık kazanabilirler. Bu tür bir dokunulmazlık size hemen koruma sağlar. Ancak sadece birkaç hafta veya ay sürer.
Bağışıklık sistemi sorunları
Bazen bir kişi, gerçek bir tehdit olmamasına rağmen bağışıklık tepkisine sahip olabilir. Bu, alerji, astım ve otoimmün hastalıklar gibi sorunlara yol açabilir. Otoimmün bir hastalığınız varsa, bağışıklık sisteminiz yanlışlıkla vücudunuzdaki sağlıklı hücrelere saldırır.
Diğer bağışıklık sistemi sorunları, bağışıklık sisteminiz düzgün çalışmadığında ortaya çıkar. Bu sorunlar arasında immün yetmezlik hastalıkları yer alır. İmmün yetmezlik hastalığınız varsa, daha sık hastalanırsınız. Enfeksiyonlarınız daha uzun sürebilir ve daha ciddi ve tedavisi daha zor olabilir. Genellikle genetik bozukluklardır.
Bağışıklık sisteminizi etkileyebilecek başka hastalıklar da var. Örneğin HIV, beyaz kan hücrelerinizi yok ederek bağışıklık sisteminize zarar veren bir virüstür. HIV tedavi edilmezse, AIDS'e (edinilmiş immün yetmezlik sendromu) yol açabilir. AIDS'li kişilerin bağışıklık sistemleri ağır hasar görür. Giderek artan sayıda ağır hastalığa yakalanırlar.
