Gözün anatomisi
Renk körlüğü veya daha doğrusu, zayıf veya yetersiz renk görüşü belirli renkler arasındaki farkı görememektir. Pek çok insan bu durum için yaygın olarak "renk körü" terimini kullansa da, her şeyin siyah ve beyaz tonlarında görüldüğü gerçek renk körlüğü nadirdir.
Renk körlüğü genellikle kalıtsaldır. Erkeklerin renk körlüğü ile doğma olasılığı daha yüksektir. Renk körlüğü olan çoğu insan, kırmızı ve yeşilin belirli tonlarını ayırt edemez. Daha az yaygın olarak, renk körlüğü olan kişiler mavi ve sarı tonlarını ayırt edemez.
Bazı göz hastalıkları ve bazı ilaçlar da renk körlüğüne neden olabilir.
Renk körlüğünün belirtileri
Renk görme eksikliği olanlar bunu kendiliğinden fark edemeyebilir. Bazı insanlar, kendilerinin veya çocuklarının, trafik ışıklarında renkleri ayırt etme veya renk kodlu öğrenme materyallerini yorumlamada sorunlar yaşadığında renk körü olduklarını anlar.
Renk körlüğünden etkilenen kişiler şunları ayırt edemeyebilir:
Kırmızı ve yeşilin farklı tonları
Mavi ve sarının farklı tonları
Herhangi bir renk
En yaygın renk eksikliği, kırmızı ve yeşilin bazı tonlarını görememe durumudur. Çoğu zaman, kırmızı-yeşil veya mavi-sarı eksikliği olan bir kişi her iki renge de tamamen duyarsız değildir. Kusurlar hafif, orta veya şiddetli olabilir.
Belirli renkleri ayırt etmede sorun yaşadığında veya renk görme değişikliğinden şüphelenildiğinde test için bir göz doktora görünmekte fayda vardır. Okula başlamadan önce çocukların renkli görme testi dahil kapsamlı göz muayenelerinden geçmeleri önemlidir.
Kalıtsal renk eksikliklerinin tedavisi yoktur, ancak neden hastalık veya göz hastalığı ise tedavi renk görmeyi iyileştirebilir.
Renk körlüğünün nedenleri
Işık spektrumundaki renkleri görmek, gözlerin farklı ışık dalga boylarına tepki verme yeteneğiyle başlayan karmaşık bir süreçtir.
Tüm renk dalga boylarını içeren ışık, göze korneadan girer ve gözdeki mercek ve şeffaf, jöle benzeri dokudan (vitröz mizah) geçerek gözün arkasındaki maküler bölgede dalga boyuna duyarlı hücrelere (koniler) geçer. Koniler, ışığın kısa (mavi), orta (yeşil) veya uzun (kırmızı) dalga boylarına duyarlıdır. Konilerdeki kimyasallar bir reaksiyonu tetikler ve dalga boyu bilgisini optik sinirler aracılığıyla beyne gönderir.
Gözler normalse renk algılanır. Ancak konilerde bir veya daha fazla dalga boyuna duyarlı kimyasal yoksa, kırmızı, yeşil veya mavi renkler ayırt edilemez.
Renk körlüğünün birkaç nedeni vardır:
Kalıtsal bozukluk. Genetik renk eksiklikleri erkeklerde kadınlara göre çok daha yaygındır. En yaygın renk eksikliği kırmızı-yeşildir ve mavi-sarı eksikliği çok daha az yaygındır. Hiç renkli görmenin olmaması nadirdir. Hastalığın hafif, orta veya şiddetli bir dereceleri olabilir. Kalıtsal renk eksiklikleri genellikle her iki gözü de etkiler ve genelde ömür boyu sürer.
Hastalıklar. Renk açıklarına neden olabilecek bazı durumlar orak hücre anemisi, diyabet, maküler dejenerasyon, Alzheimer hastalığı, multipl skleroz, glokom, Parkinson hastalığı, kronik alkolizm ve lösemidir. Bir göz diğerinden daha fazla etkilenebilir ve altta yatan hastalık tedavi edilebilirse renk açığı daha iyi hale gelebilir.
Bazı ilaçlar. Otoimmün hastalıkları, kalp problemlerini, yüksek tansiyonu, erektil disfonksiyonu, enfeksiyonları, sinirsel bozuklukları ve psikolojik problemleri tedavi eden bazı ilaçlar gibi bazı ilaçlar renk görüşünü değiştirebilir.
Yaşlanma. Yaşlandıkça renkleri görme yeteneği yavaş yavaş bozulur.
Kimyasallar. İşyerinde karbon disülfür ve gübre gibi bazı kimyasallara maruz kalma, renk görme kaybına neden olabilir.
Renk körlüğü testi
Renk körlüğünün teşhisi için test yapılması gerekir. Muhtemelen kapsamlı bir göz muayenesi yapılacak ve içinde farklı renkte sayılar veya şekiller bulunan renkli noktalardan yapılmış özel olarak tasarlanmış resimler gösterilecektir.
Renk görme eksikliği varsa, noktalardaki bazı desenleri görmek zor veya imkansız olur.
Renk körlüğünün tedavisi var mı?
Renk görme sorunu belirli ilaçların kullanımı veya göz rahatsızlıkları ile ilgili olmadığı sürece, çoğu renk görme güçlüğü türü için tedavi yoktur. Görme problemine neden olan ilacı bırakmak veya altta yatan göz hastalığını tedavi etmek daha iyi renk görme ile sonuçlanabilir.
Gözlüklerin üzerine renkli bir filtre veya renkli bir kontakt lens takmak, karışık renkler arasındaki kontrast algısını artırabilir. Ancak bu tür lensler tüm renkleri görme yeteneğini geliştirmeyecektir.
