Polikistik Over Sendromu Nedir? Teşhis ve Tedavi Yöntemleri
Polikistik over sendromu (PCOS),
üreme çağındaki kadınlarda yaygın olan bir hormonal bozukluktur. PCOS'lu
kadınlarda seyrek veya uzun süreli adet
dönemleri veya aşırı erkeklik hormonu (androjen) seviyesi görülebilir. Yumurtalıklarda
çok sayıda küçük sıvı (folikül) oluşur ve düzenli yumurta oluşturamayabilir.
PCOS'un kesin nedeni bilinmemektedir. Kilo vermenin yanı sıra erken teşhis ve tedavi, tip 2 diyabet ve kalp hastalığı gibi uzun vadeli hastalıkların tedavisi komplikasyon riskini azaltabilir.
Belirtileri
PCOS'un belirti ve semptomları genellikle ergenlik döneminde ilk adet dönemi civarında gelişir. Bazen PCOS, örneğin önemli kilo alımına bağlı olarak daha sonra gelişir.
PCOS'un belirti ve semptomları
değişiklik gösterir. Bu belirtilerden en az ikisi varsa PCOS tanısı
konulur:
- Düzensiz adet. Seyrek,
düzensiz veya uzun süreli adet döngüleri, PCOS'un en yaygın
belirtisidir. Örneğin, yılda dokuzdan az, dönemler arasında 35 günden
fazla ve anormal derecede ağır adet dönemleri görülebilir.
- Aşırı androjen. Yüksek
erkeklik hormonu seviyeleri, aşırı yüz ve vücut kılları (hirsutizm) ve bazen
şiddetli akne ve erkek tipi kellik gibi fiziksel belirtiler görülebilir.
- Polikistik
yumurtalıklar. Yumurtalıklar büyümüş olabilir ve yumurtaları çevreleyen
foliküller içerebilir. Sonuç olarak, yumurtalıklar düzenli olarak
çalışmayabilir.
PCOS belirtileri ve semptomları,
aşırı kilolularda daha şiddetlidir.
Ne zaman doktora görünmeli
Adet düzensizlikleri, kısırlık
veya aşırı kıllanma, akne ve erkek tipi kellik gibi aşırı androjen
belirtileri varsa doktora görünmek
gerekir.
Nedenleri
PCOS'un kesin nedeni
bilinmemektedir.
- Fazla insülin. İnsülin,
hücrelerin vücudun birincil enerji kaynağı olan şekeri kullanmasına izin veren
ve pankreasta üretilen
hormondur. Hücreler insülinin etkisine dirençli hale gelirse, kan şekeri
seviyesi yükselebilir ve vücut daha fazla insülin üretebilir. Fazla
insülin, androjen üretimini artırarak yumurtlamada zorluğa neden olabilir.
- Düşük dereceli iltihap. Bu
terim, beyaz kan hücrelerinin enfeksiyonla savaşmak için madde üretimini
tanımlamak için kullanılır. Araştırmalar, PCOS'lu kadınların, polikistik
yumurtalıkları androjen üretmeye teşvik eden ve kalp ve kan damarı sorunlarına
yol açabilen bir tür düşük dereceli inflamasyona sahip olduğunu göstermiştir.
- Kalıtım. Araştırmalar,
belirli genlerin PCOS ile bağlantılı olabileceğini gösteriyor.
- Aşırı
androjen. Yumurtalıklar anormal derecede yüksek seviyelerde androjen
üretir ve bu da kıllanma ve akne ile sonuçlanır.
- Kısırlık
- Gebelik diyabeti veya gebeliğe
bağlı yüksek tansiyon
- Düşük veya erken doğum
- Steatohepatit -
karaciğerde yağ birikiminin neden olduğu ciddi bir karaciğer iltihabı
- Metabolik sendrom - yüksek
tansiyon, yüksek kan şekeri ve anormal kolesterol veya trigliserit seviyeleri
dahil olmak üzere kardiyovasküler hastalık riskini önemli ölçüde artıran bir
dizi durum
- Tip 2 diyabet veya prediyabet
- Uyku apnesi
- Depresyon, anksiyete ve yeme
bozuklukları
- Anormal uterin kanama
- Rahim zarının kanseri
(endometriyal kanser)
Obezite, PCOS ile ilişkilidir ve
bozukluğun komplikasyonlarını kötüleştirebilir.
Teşhis
PCOS'u kesin olarak teşhis edecek
bir test yoktur. Adet dönemleri ve kilo değişiklikleri dahil olmak üzere
tıbbi geçmiş içeren anamnez, fiziksel muayene, aşırı kıllanma, insülin direnci
ve akne belirtilerinin kontrolü teşhis için gereklidir.
- Pelvik muayene. Doktor,
üreme organlarını kitleler, büyümeler veya diğer anormallikler açısından görsel
ve manuel olarak inceler.
- Kan testleri. Kan testleri
ile hormon seviyesi, androjen seviyesinde yükselme, glikoz toleransını ve açlık
kolesterol ve trigliserit düzeyleri ölçülür.
- Ultrason. Yumurtalıklarınızın
görünümü ve rahim iç yüzeyinin kalınlığını kontrol edilir.
PCOS tanısı konduğunda komplikasyonlar
için ek olarak şu testler önerilebilir.
- Kan basıncı, glikoz toleransı ve
kolesterol ve trigliserit düzeylerinin periyodik kontrolleri
- Depresyon ve anksiyete taraması
- Obstrüktif uyku apnesi taraması
Tedavi
PCOS tedavisi kısırlık, kıllanma,
akne veya obezite gibi semptonların azaltılmasını amaçlar. Spesifik
tedavi, yaşam tarzı değişiklikleri veya ilaçları içerebilir.
Yaşam tarzı değişiklikleri
Doktorunuz, düşük kalorili bir
diyet ile orta düzeyde egzersiz aktiviteleri ile kilo vermeyi önerebilir. Kilonuzda
mütevazı bir azalma bile - örneğin, vücut ağırlığınızın yüzde 5'ini kaybetmek -
durumunu iyileştirebilir. Kilo vermek, PCOS için önerdiği ilaçların
etkinliğini de artırabilir ve kısırlığa yardımcı olabilir.
İlaçlar
Adet döngüsünü düzenlemek için ilaçlar önerilebilir.
HAMİLELİK ÇATLAKLARI HAKKINDA HER ŞEY
KADIN SAĞLIĞI: BEL ÖLÇÜNÜZ SAĞLIĞINIZ HAKKINDA NE SÖYLÜYOR?
